φίδια

Γενικά

Τα φίδια, ένα πολύ ενδιαφέρον και σχετικά καινούργιο χόμπι στην Ελλάδα. Ανήκουν στην κατηγορία των ερπετών (reptilia) και στην υποκατηγορία των φιδιών (serpentes).

Τα ερπετά αυτά, είναι γνωστά στην Ελλάδα σαν κατοικίδια, τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Όμως παρόλο που ήταν γνωστά σαν κατοικίδια, δυστυχώς, η γνώση σχετικά με τη σωστή διατήρηση των ζώων αυτών, όπως η σωστή διατροφή, ο σωστός φωτισμός, σωστά ποσοστά υγρασίας, η πρέπουσα θερμοκρασία και ο κατάλληλος χώρος, δυστυχώς δεν ήταν επαρκείς. Αυτός ήταν και ο λόγος που πολλοί, θεώρησαν ως ενδιαφέρουσα ιδέα και βέβαια κάτι το πρωτότυπο, την κατοχή ενός φιδιού σαν κατοικίδιο, όμως η ελλιπείς γνώση και η λανθασμένες πληροφορίες από τους διάφορους «εμπόρους» τους οδήγησαν στην απώλεια του ζώου, με αποτέλεσμα την απογοήτευση και εν συνεχεία την εγκατάλειψη του ενδιαφέροντος αυτού χόμπι.

Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που έχουν φοβία ψυχολογική προς τα φίδια. Η γενική άποψη πάντως που υπάρχει στην Ελλάδα για τα φίδια είναι ότι είναι αηδιαστικά ή κρύα. Η άποψη αυτή βέβαια θα μπορούσε να κριθεί προκατειλημμένη καθώς οι περισσότεροι δεν έχουν ακουμπήσει ποτέ τους κάποιο φίδι. Ευτυχώς όμως που πολλοί λόγω της περιέργειας παίρνουν την μεγάλη απόφαση του να αγγίξουν για πρώτη φορά ένα φίδι, για να δουν το πώς είναι. Το αποτέλεσμα είναι να έχουν ξετρελαθεί με το πόσο ωραίο και καθαρό δέρμα έχουν, μετά ακολουθεί η διαπίστωση του ότι δεν είναι κρύα και εν συνεχεία παρακολουθούν με θαυμασμό τον τρόπο με τον οποίο κινούνται ανάμεσα στα δάχτυλά τους. Δύο ακόμα γεγονότα που προκαλούν τον θαυμασμό του κόσμου είναι το πώς τρέφεται ένα φίδι και βέβαια η αλλαγή του δέρματος. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα, όχι απλά να τους έχει περάσει η φοβία για τα φίδια, αλλά να θέλουν και οι ίδιοι να γίνουν κάτοχοι ενός φιδιού.
 

Χαρακτηριστικά

Τα ερπετά αυτά δεν βλέπουν όπως οι άνθρωποι, βλέπουν μόνο την υπέρυθρη ακτινοβολία. Ουσιαστικά «βλέπουν θερμοκρασίες». Λόγω του ότι τα θύματά τους είναι θηλαστικά, δηλαδή θερμόαιμα, τα φίδια μπορούν εύκολα να τα διακρίνουν σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Επίσης έχουν πολύ ισχυρή όσφρηση και ακολουθούν το θύμα τους από τη μυρωδιά του. Εκτός από αυτό, τα φίδια είναι κουφά δεν έχουν ακουστικούς πόρους, όμως έχουν πολύ ανεπτυγμένη την αίσθηση των δονήσεων. Κάθε ήχος, κάθε κίνηση, ακόμα και ο πιο ανάλαφρος αέρας προκαλεί δονήσεις στο έδαφος τα φίδια είναι σαν να ακούνε τα πάντα με τον τρόπο τους. Λέγεται πως είναι από τα ζώα που αισθάνονται πρώτα έναν επικείμενο σεισμό. Ένας άνθρωπος που κρατάει στο χέρι του ένα φίδι, θα έπρεπε να γνωρίζει πως το φίδι αυτό αισθάνεται τη λειτουργία των οργάνων του, ακόμα και τη κυκλοφορία του αίματός του, άρα ουσιαστικά και τη διάθεση του αφεντικού του εκείνη τη στιγμή. Είναι πολλές οι φορές κατά τις οποίες όταν ο ιδιοκτήτης του φιδιού είναι απόλυτα ήρεμος, το φίδι μπορεί να κοιμηθεί στα χέρια του.

Εξαιτίας όλων των αισθητήριων οργάνων που διαθέτουν τα φίδια, μπορούν να θεωρηθούν από τα ζώα που μπορούν να αναγνωρίσουν αφεντικό, καθώς ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική μυρωδιά, θερμοκρασία και παράγει διαφορετικές δονήσεις. Ο χειρισμός ενός φιδιού απαιτεί αποφασιστικές κινήσεις, όμως όχι απότομες. Ο ιδιοκτήτης του φιδιού πρέπει να το πιάνει όσο το δυνατόν πιο συχνά γίνεται. Λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών που υπάρχουν το χειμώνα ακόμα και μέσα στα πιο θερμά σπίτια να το πιάνει για μισή ώρα καθημερινά ενώ την άνοιξη και το καλοκαίρι για περισσότερο. Οι θερμοκρασίες στις οποίες διαβιούν τα φίδια ποικίλουν ανάλογα με τη ράτσα .Όμως ο μέσος όρος για το καλοκαίρι είναι την ημέρα 30ο C και 24ο C το βράδυ. Το χειμώνα 26ο C την ημέρα και 20ο C τη νύχτα.
 

Τι να προσέχετε

Ο κάτοχος ενός φιδιού πρέπει να προσέχει να μην ενοχλεί το φίδι όταν έχει πολύ καιρό να φάει. Ένα φίδι που πεινάει είναι νευρικό και ψάχνει ανήσυχο για τροφή μέσα στο terrarium και είναι έτοιμο να επιτεθεί σε οτιδήποτε κινείται μέσα στο χώρο του. Εκτός από την πείνα και η αλλαγή δέρματος είναι μία διαδικασία που προκαλεί νευρικότητα στα φίδια και είναι έτοιμα να επιτεθούν χωρίς διάκριση σε οτιδήποτε.

Κατά τη διάρκεια αλλαγής δέρματος, τα φίδια δεν τρώνε και τα μάτια τους γίνονται γαλάζια (από ένα υγρό που εκκρίνεται ανάμεσα στο μάτι και το παλιό δέρμα έτσι ώστε κατά την αποκόλλησή του παλιού δέρματος από τα μάτια να μην τραυματιστούν).Άρα καλό θα ήταν αμέσως μετά την αλλαγή τη στιγμή που θα ψάχνει για τροφή να το ταΐσουμε.

Επίσης πρέπει να γίνει γνωστό, πως απαγορεύεται η σύλληψη, κατοχή και πώληση φιδιών που συνελήφθησαν στη φύση. Εκτός από αυτό απαγορεύεται, η πώληση ιοβόλων και οπισθόγλυφων φιδιών σε καταστήματα κατοικίδιων ζώων τα οποία δεν έχουν ειδική άδεια.

Σωστή φροντίδα

Ο χώρος στον οποίο διαβιούν τα φίδια λέγονται terrarium ή terra, τα ενυδρεία για ψάρια δεν ενδείκνυνται, καθώς η πρόσβαση στο φίδι δεν πρέπει να γίνεται από ψηλά γιατί είναι κάτι που στρεσάρει τα φίδια και εκτός από αυτό μπορούν να δραπετεύσουν πολύ άνετα από εκεί. Πρέπει να υπάρχει ένα σύστημα θέρμανσης όπως οι θερμικές λάμπες (οι θερμικές λάμπες όμως δημιουργούν πολύ υψηλές θερμοκρασίες και έτσι το φίδι κινδυνεύει να πάθει εγκαύματα, οι θερμικές λάμπες κάνουν για μεγάλα terrarium), θερμικά καλώδια, θερμική πλάκα ή θερμαινόμενη πέτρα.

Είναι αναγκαίος ο σωστός φωτισμός, μία λάμπα που θα παράγει τις ακτίνες UVA και UVB που παράγει ο ήλιος, είναι ότι πρέπει. Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες αυτές, είναι που βοηθούν την απορρόφηση βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Ένα φίδι που δεν φωτίζεται σωστά όσο καλά και να τρώει είναι σαν να μην τρώει. Τα περισσότερα φίδια που υπάρχουν στην αγορά αν και είναι εκτροφής, είναι προφανές ότι απαιτούν τις ίδιες συνθήκες με τις περιοχές από τις οποίες κατάγονται. Ισχύει πως τα περισσότερα φίδια, κατάγονται από περιοχές θερμές και τροπικές, άρα με υψηλά ποσοστά υγρασίας, τα περισσότερα φίδια απαιτούν υγρασία περίπου 70-80% αν δεν υπάρχει ειδικό σύστημα παραγωγής υγρασίας στο terrarium, καλό θα ήταν να ψεκάζουμε καθημερινά τα φίδια με χλιαρό νερό και ειδικό φάρμακο για ενυδάτωση του δέρματος. Κάτι πολύ σημαντικό είναι το να μην μουσκευτεί πολύ το υπόστρωμα, το οποίο αποτελείται από φλούδες δέντρων και είναι άκρως απαραίτητο για τη βάση του terra, γιατί είναι ένα πολύ απορροφητικό υλικό και διατηρεί υγρασία. Όμως αν μουσκευτεί πολύ θα μουχλιάσει και θα γεμίσει το terra με παράσιτα. Το μέγεθος του terra εξαρτάται από τη ράτσα του φιδιού, το μέγεθός του κατά την αγορά και το πόσο περίπου θα γίνει σε πλήρη ανάπτυξη. Τα φίδια αναπτύσσονται ανάλογα με τον χώρο στον οποίο διαβιούν.
 

Διατροφή

Η διατροφή του φιδιού εξαρτάται από το μέγεθός του. Υπάρχουν διάφορα μεγέθη κατεψυγμένων ποντικών σε καταστήματα κατοικίδιων ζώων που πωλούνται ως τροφή για φίδια και άλλα σαρκοφάγα ερπετά. Ένα φίδι μπορεί να καταπιεί ένα ζώο μεγέθους τρεις φορές μεγαλύτερο από το κεφάλι του. Καλό θα ήταν να τρέφεται με 1 ή 2 ζώα την εβδομάδα. Τα σαγόνια του φιδιού αποτελούνται από τέσσερα διαφορετικά κομμάτια τα οποία είναι συνδεμένα μεταξύ τους υπό κανονικές συνθήκες. Όταν όμως θέλει να καταπιεί κάτι μεγάλο «ξεκολλάει» την πάνω σιαγόνα από την κάτω και εν συνεχεία την άνω και κάτω δεξιά σιαγόνα από την αριστερή, με αποτέλεσμα τα σαγόνια του να έχουν γίνει τέσσερα διαφορετικά κομμάτια που λειτουργούν τελείως ανεξάρτητα μεταξύ τους και έλκουν το θύμα προς τα μέσα για να μπορέσουν να καταπιούν. Μόλις αρχίσει και «βυθίζεται» η τροφή στο στόμα τους παίρνουν το σχήμα (S) για να πιέσουν την τροφή προς τα κάτω και να καταπιούν.
 

Για επίλογο....

Κατά τη μεταφορά ενός μεγάλου φιδιού, ο ιδιοκτήτης πρέπει να κατανέμει το βάρος του φιδιού στα δύο του χέρια. Για μεγαλύτερα φίδια προτείνονται ένα άτομο ανά ένα μέτρο φιδιού. Για μικρότερα φίδια συστήνεται ο ιδιοκτήτης, να προσέχει να μην σπάσει κάποιο σπόνδυλο. Για κάποιο άγνωστο μη δηλητηριώδες φίδι συστήνεται αυτός που το κουβαλάει να το πιάνει από τη βάση του λαιμού.

Για όσους δεν γνωρίζουν από φίδια προτείνεται να μην πλησιάζουν φίδια που έχουν πάρει τη θέση (S) που θεωρείται θέση επίθεσης. Τα φίδια διαθέτουν όλα τα όργανα που διαθέτουν και τα υπόλοιπα ερπετά, όμως όλα τα δεξιά όργανά τους είναι λίγο μικρότερα, επίσης αντέχουν αρκετή ώρα χωρίς να ανασάνουν και διαθέτουν από 160 έως 435 σπόνδυλους που τους καθιστά ιδιαίτερα ευλύγιστους. Μέσω της γλώσσας τους αισθάνονται όλες τις «πληροφορίες» που μεταφέρει ο αέρας. Επίσης τα αρσενικά και τα θηλυκά διακρίνονται από το πάχος της βάσης της ουράς τους. Στα αρσενικά τα οποία είναι και μικρότερα από τα θηλυκά, η βάση της ουράς είναι και φαρδύτερη. Εκτός όμως από αυτό υπάρχουν φίδια ζωοτόκα ,δηλαδή γεννάνε μικρά όπως ο βόας. Και φίδια ωοτόκα που γεννάνε αυγά όπως τα lampropeltis και elaphe.

Tα πιο συνηθισμένα φίδια που υπάρχουν στα καταστήματα κατοικίδιων ζώων είναι από την κατηγορία των μικρόσωμων σφιγκτήρων 150-170cm. Είναι και αυτά που προτείνονται για «πρωτάρηδες» λόγω της ήμερης συμπεριφοράς τους, δηλαδή: το corn snake (elaphe guttata) της κατηγορίας elaphe. To milk snake (lampropeltis triangulum) ενώ το king snake (lampropeltis getulus) δεν προτείνεται λόγω της πιο επιθετικής του διάθεσης για κάποιον αρχάριο. Στην κατηγορία των μεγαλόσωμων σφιγκτήρων (Boidae) είναι ο πύθωνας (Python regius) και ο βόας (boas constrictor imperator) είναι από τους πιο ήμερους μεγαλόσωμους σφιγκτήρες και συστήνονται για αρχάριους.

Επεξεργασία: Anni N.

πληροφορίες: https://petforum.gr/index.php?topic=280.0

Εικόνες: https://greek.mongabay.com/travel/images/california/p1092p.html, https://e-arta-news.blogspot.gr/2010/06/blog-post_29.html, https://www.herpetofauna.gr/index.php?module=narticle&page=read&id=17

https://www.e-cannibals.gr/blog/?p=723